Bosna'dan ders alınmamış

Bosna Hersek’in eski Cumhurbaşkanı Sladziç’ten Suriye yorumu: İki ülke arasında yaşananlarda büyük benzerlik var. Ne acıdır ki yaşanan onca kayba rağmen dünya bizden ders çıkarmamış.

Deniz Ülke ARIBOĞAN/Akşam Gazetesi

Başbakan Erdoğan’ın Bosna Hersek programına katılan gazeteciler eski Cumhurbaşkanı Haris Sladziç’le bir araya gelme imkanı buldu. Bugün Suriye’de yaşananları Bosna Hersek’te yaşananlara benzeten Sladziç, gazetecilerin sorularına özetle şu yanıtları verdi;

- İki olayda büyük benzerlik:

Suriye’yi muazzam bir insani ve kitlesel olay olarak görüyorum. Bosna’da olanların aynı. Bosna’da çok açık bir etnik temizlik çabaları vardı. Nüfusun yarısı evlerini terk etmişti. Şu anda da yüz binlercesi ABD’de, Avusturya’da, Avrupa’nın farklı yerlerinde. Büyük bir trajediydi. Bu insanları pek çok ülke kabul etti. O gün diğer ülkeler bizim için ne yaptılarsa, bugün Türkiye’de Suriye için aynısı yapıyor. Muazzam insani bir çaba görüyorum. Türkiye’nin bu çabasıyla gurur duyuyorum.

- Mülteciler eve nasıl dönecek:

Bosna’yı ele alırsak, insan haklarıyla ilgili bir sürü anlaşmalar vardı, BM çatısı vardı ama sonunda yapılan uluslararası anlaşmalara aykırı büyük bir yanlıştı. Suriye’de şunu anlıyoruz çok fazla şey öğrenmemişiz yaşananlardan. Şimdiden mültecilerin nasıl döneceklerini planlamamız gerekiyor. Bosna’da hala yüz binlerce insan ülkesine dönemedi.

- Çıkar dengesi insan hayatından önemli:

İnsanlık olarak çok da gelişmedik, hala mağara insanıyız. Srebrenitsa BM tarafından korunan bir bölgeydi. İnsanların silahları toplandı. Sonra Sırplar kuşattı. Bu büyük bir yanlıştı. Suriye’de de güvenlikli alanların oluşması gerekiyor. Sayın Davutoğlu’nun bu tür açıklamalarını duydum. Uluslararası camia ders almış değil. Biliyoruz herkesin çıkarları var.

-Hükümetiniz doğru yapıyor:

Eğer bu böyle devam eder durdurulmazsa BM’nin güvenilirliği, inandırıcılığı tamamen kaybolur. Güçlü bir eylem gerekiyor.  Çünkü siviller ölüyor. Son olarak hükümetiniz doğru yapıyor. Bunu yapmalı ki uluslararası toplum harekete geçmeli. BM gözetimi altında güvenli bölgeler oluşturulmalı.

Bosna savaşında da benim sürekli sorduğum soru ‘Kaç sivil ölmeli ki uluslararası camia harekete geçsin? ‘ Ne yazık ki güç dengesi dediğimiz bir şey var. Çıkarların dengesi. Ve bu çıkarlar insan hayatından çok daha önemli. Bu yüzden diyorum mağara döneminden çok da uzağa gitmiş değiliz.

- Avrupa’nın sessizliği:

Bosna aslında Avrupa’nın ne olmak istediğinin bir örneğiydi. Onlar bu modelin katledilmesine izin verdiler. Hepimizin aynı gemide seyahat ettiğini anlamamız için kaç kişinin ölmesi gerekiyor.

-Sizin Türkiye gibi bir köprüye ihtiyacınız var:

Sağ kanat şu anda Avrupa’da yükseliyor. Fakat bu geçecek. Çünkü çok daha az çocukları var Avrupalıların ve kapanıyorlar. Hep şunu söylüyorum onlara: Şu anda değişimin merkezi Asya’da. Sizin Türkiye gibi bir köprüye ihtiyacınız var. Niye bu köprüyü geçmiyorsunuz.

18.09.2012